رتبه یازدهم ایران در تولید گازهای گلخانه ای

جدیدترین آمارها نشان می دهد میزان تولید گازهای گلخانه‌ای در جهان از ۵۰ میلیون تن از سال ۱۹۷۱ به ۵۰۰ میلیون تن در سال ۲۰۰۸ میلادی افزایش یافته است. این در حالی است كه مقام ایران در تولید گازهای گلخانه‌ای از رتبه سی‌ام به یازدهم رسیده است. کارشناسان معتقدند این مسئله نیازمند توجه جدی مسئولان ایران است. مهدی قمصری معاون آموزش و تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران این موضوع را اعلام کرده و استفاده غیر اصولی از محیط زیست را از دلایل این امر می داند.

غلامعلی بسکی فعال محیط زیست با ابراز نگرانی از این وضعیت می گوید:"چهل سال است داد می زنم که درختان را حفظ کنید و جنگل را از بین نبرید. این ممکلت زمانی 30 میلیون هکتار جنگل داشت .ما زمانی هفت میلیون جمعیت داشتیم و الان هفتاد میلیون باید به همین تناسب درخت تولید کنیم.در حال حاضر جنگل هایمان در حال نابودی است ." فرخ مستوفی کارشناس محیط زیست می گوید سوزاندن گازهای همراه نفت و تعداد بسیار زیاد نیروگاه ها از عوامل افزایش گازهای گلخانه ای در ایران است، اقداماتی هم برای مهار این مسئله در حال انجام است.

آقای مستوفی افزود "دولت پروژه ای در مورد مسئله نفتی به نام "آباک" دارد که گازهای همراه نفت را جمع آوری کند. طرح دیگری دارد که از لوله های نیروگاهها گاز کربنیک را ضبط کنند و مجددا به داخل لوله ها تزریق کنند. کار دیگری که بخشی از آن انجام شده، دولت الکترونیک است که مردم می توانند بدون استفاده از وسایل نقلیه، کارهای خود را در محل کار یا منزل انجام دهند."

برخی از صاحبنظران معتقدند برنامه هایی که برای کاهش گازهای گلخانه ای در ایران اجرا می شود، به دلایل مختلف نتیجه قابل توجهی ندارد. آقای مستوفی می گوید از زمانی که این طرح ها عنوان می شود تا زمان اجرا بیش از دهها سال می گذرد. این بزرگترین مشکل محیط زیست ایران است. هم پروژه و هم ایده وجود دارد اما راه حل ضربتی با توجه به مشکلات مادی در نظر گرفته نشده است.

گازهای گلخانه ای موضوعی جهانی است و به اعتقاد دست اندرکاران امر کشورهای همسایه ایران نیز در افزایش گازهای گلخانه ای نقش دارند. عربستان و عراق با چاه های نفت و سوزاندن گازهای آن، کشورهای شمالی ایران نیز با روند صنعتی شدن در افزایش آلاینده های ایران تاثیرگذارند. اما کارشناسان بر این باورند برنامه ریزی دقیق و تخصیص بودجه مناسب برای حفاظت از محیط زیست می تواند به کاهش آلودگی و کنترل گازهای گلخانه ای کمک کند.

گندمان در آتش

سه هفته از شروع آتش سوزی در تالاب گندمان استان چهار محال و بختیاری می گذرد و به گفته کارشناسان و خبرنگاران حوزه محیط زیست این آتش سوزی ادامه دارد. تالاب گندمان از مکان های نگهداری و پرورش اسب است. برخی از کارشناسان معتقدند ایجاد سد بر روی تالاب چغاخور و کم آبی گندمان و در ادامه خشکسالی شدید آن از دلایل بروز آتش سوزی طولانی این تالاب است.

تالاب گندمان در نزدیکی شهرستان بروجن، از جمله مکان های گردشگری و اکوتوریستی در ایران است و علیرغم اعلام مسئولان منطقه بر مهار آتش کارشناسان و فعالان حوزه محیط زیست با حضور در این محل از ادامه آن خبر می دهند. ناصر کرمی کارشناسان محیط زیست می گوید: "متاسفانه در مورد آتش سوزی گندمان، هیچ گونه گزارش تحلیل کارشناسی از سوی سازمان های ذی ربط ارائه نشده، اطلاعات توسط طرفداران محیط زیست منتشر شده و گزارشی مستند دقیقی از علت آغاز و عواقب آن هنوز منتشر نشده است. "

مژگان جمشیدی، کارشناس محیط زیست و روزنامه نگار در این حوزه نیز معتقد است که آتش سوزی در محیط زیست و ناتوانی در مهار آن دلایل متعددی دارد.خانم جمشیدی ادامه می دهد: "امکانات اطفا حریق در محیط زیست کم و محدود است. متاسفانه دستگاه های دیگر نیز همکاری نمی کنند. سال گذشته جنگل گلستان و تالابی در گیلان به دلیل آتش سوزی به مدت طولانی می سوخت و بارش باران موجب توقف آتش شد. " مژگان جمشیدی معتقد است این آتش سوزی به نوعی عمدی است و به گزارش های مشابه در این حوزه اشاره می کند.

خانم جمشیدی می گوید: "براساس آنچه که کارشناسان محیط زیست در این استان اعلام می کنند، ظاهرا برخوردهای اداره محیط زیست چهار محال و بختیاری با شکارچیان به دلیل شکار غیر مجاز باعث شده که شکارچیان دست به اقدام تلافی جویانه بزنند. متاسفانه این موارد را زیاد داریم سال گذشته وسال قبل در جنگل گلستان همین اتفاق افتاد و ۱۰ روز ادامه داشت و دلیل آن آتش افروزی شکارچیان بود." برخی از فعالان حوزه محیط زیست ساخت، سد بر روی تالاب چغاخور در نزدیکی تالاب گندمان را از دلایل کم آبی و خشک شدن تدریجی این تالاب می دانند که به نوعی سبب آتش سوزی شده است، اما برخی از کارشناسان این نظر را رد می کنند.

ناصر کرمی در این خصوص توضیح می دهد: "تالاب گندمان شباهت هایی به "تورب زار" دارد، پوشش گیاهی درهم تنیده در سطح زمین وجود دارد و ممکن است در چند متر بر سطح روی تالاب کشیده شود. این احتمال وجود دارد که تالاب به صورت ادواری به عنوان مراحل عادی حیات خود آتش بگیرد. این موضوع مدتی ادامه دارد و سپس خود به خود فروکش می کند. حتی در برخی مناطق این موضوع را لازم می دانند. یک نوع فعالیت اجتناب ناپذیر است. "

در همین حال گروه دیگری از صاحبنظران معتقدند، نمی توان تنها مسائل طبیعی را دلیل این آتش سوزی دانست و تالاب های ایران را دارای ویژگی که به شکل طبیعی دچار حریق شوند، نمی دانند. مژگان جمشیدی، با تاکید بر این مسئله که بستر همه تالاب ها از جنس "تورب" است می گوید: " تالاب های ایران آنقدر قدمت ندارند که حجم مواد تورب زیاد باشد که به طور طبیعی باعث آتش سوزی شود." تالاب گندمان مرتعی برای چرای دام ها در منطقه و یکی از مهمترین مکان های نگهداری اسب در استان چهارمحال و بختیاری است. به باور دست اندرکاران امر محیط زیست، مسئولان باید به فکر راه چاره برای حفاظت از محیط زیست باشند، اما سازمانها و نهادهای مختلف نیز باید در این امر در کنار مسئولان و فعالان حوزه محیط زیست قرار گیرند. علاقه مندان به محیط زیست معتقدند بی توجهی به محیط زیست ایران مخرب و غیر قابل جبران است.